Το πείραμα του Ερατοσθένη

 Στις 19 Μαρτίου και ώρα 12μ.μ. οι μαθητές του σχολείου μας εκτέλεσαν ξανά το πείραμα με το οποίο το 200 π.Χ. ο Ερατοσθένης υπολόγισε την περίμετρο της Γης.

Ο Ερατοσθένης (276 π.Χ. – 194 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος, γεωδαίτης, ιστορικός και φιλόλογος. Θεωρείται ο πρώτος που υπολόγισε το μέγεθος της Γης. Έκανε αρκετές σημαντικές συνεισφορές στα μαθηματικά και ήταν φίλος του σπουδαίου μαθηματικού Αρχιμήδη. Γύρω στο 225 π.Χ. εφηύρε τον σφαιρικό αστρολάβο, που τον χρησιμοποιούσαν ευρέως μέχρι τον 18ο αιώνα.

Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα στην ιστορία της ανθρωπότητας που πραγματοποίησε ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της Γης τον 3 π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στο σημερινό Ασουάν ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7,2^ο με την κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας - Συήνης και υπολόγισε, όπως φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί, με αξιοζήλευτη ακρίβεια την περιφέρεια της γης. 

Σκέφτηκε ότι εφόσον η Αλεξάνδρεια βρίσκεται βορειότερα της Συήνης ένας  οβελίσκος στο ρόλο του γνώμονα θα παρουσιάζει στην περιοχή αυτή μήκος σκιάς το μεσημέρι της μέρας του θερινού ηλιοστασίου. Με άλλα λόγια, η διεύθυνση των ακτίνων του Ήλιου θα σχηματίζει κάποια γωνία με την κατακόρυφο, κάτι που επαλήθευσε ο Ερατοσθένης στην Αλεξάνδρεια. Ένας πάσσαλος όμως στη Συήνη δεν θα δημιουργούσε σκιά. ακρίβεια την περιφέρεια της γης.

Εκτίμησε  ότι η απόσταση μεταξύ των δυο πόλεων ήταν 5000 στάδια (περίπου 500 μίλια ή 793,8 km). Έτσι, θεώρησε ότι για την Γη, ένα τόξο 7,2ο αντιστοιχεί σε απόσταση 793,8 km. Έτσι με την απλή μέθοδο των τριών υπολόγισε ότι η περιφέρεια της Γης είναι: 39.690km